Database woordenboek - Computerwoorden.nl: Een begrip in de ICT!
computerwoorden.nl
Database woordenboek
Printlijst:
Home | Sitemap | Zoektips |

Database

DA

  • Data Administration
De DA-functie heeft als doel het ontwerpen en beheren van het conceptuele datamodel. Hiertoe is het noodzakelijk dat een afstemming plaatsvindt tussen de gebruikers over de definities van de entiteittypen en hun onderlinge relaties, en het gebruik van de gegevens. Taken van een DA-functionaris zijn:
  • het opzetten van een beleid voor het gegevensbeheer;
  • het opzetten van instructies en procedures voor de beschrijving van de gegevens;
  • het vullen en behren van het gegevenshandboek;
  • het beheren van het geautomatiseerde deel van het gegevenshandboek: de data dictionary;
  • het verstrekken van informatie aan gebruikers en ontwikkelaars;
  • het controleren van het juiste gebruik van gegevens in de individuele toepassingsgebieden;
  • het voorkomen van redundantie;
  • het assisteren bij de gegevensanalyse en het ontwikkelen van (deel-)modellen voor de afzonderlijke toegangsgebieden;
  • het afstemmen van atuorisatieregels met competentietabellen, die als zodanig worden beherd door de security administrator;

DAO

  • Data Access Objects
Gegevenstoegangsmethode. Werd voornamelijk voor de ontwikkeling van stand-alone databases ontworpen, maar is ook geschikt voor kleinere netwerkapplicaties. DAO bevindt zich in alle Visual Basic-edities, maar in de instapeditie kunnen geen nieuwe databases en ook geen nieuwe gegevenstoegangsobjecten worden gemaakt.

Data dictionary

Gedetailleerde uniforme beschrijving van alle gegevens van een informatiesysteem.

Data dictionary-systeem

Een data dictionary kan worden gezien als een geautomatiseerd docmentatiesysteem of als een woordenboek betreffende de definitie van alle entiteittypen, attributen en relaties. Afhankelijk van het specifieke product kunnen tevens de views of subschema's, de fysieke database kenmerken, de gebruikers en hun privileges en de programma's en hun privileges owrden gedefinieerd. De data dictionary is zelf ook een database.

Data Flow Diagram

Analysetool die de samenhang weergeeft tussen de data stores, processen, data flows (gegevensstromen) en external entities (buitenwerelden).

Data fork

Deel van een bestand waarin de gegevens worden opgeslagen.

Data Integrity

De juistheid van de gegevens in een database moet worden gewaarborgd; tijdens het bewerken van de gegevens kunnen storingen optreden en gebruikers kunnen tegelijkertijd dezelfde gegevens muteren. Gelijktijdig muteren kan worden voorkomen door record- of filelocking toe te passen.

Data Lifecycle Management

Term waarmee voor een grote groep mensen duidelijk wordt gemaakt wat storage nu eigenlijk is. Het gaat niet alleen om archivering, maar het gaat om de archivering in relatie tot het gebruik. Het is namelijk niet noodzakelijik dat alle gegevens die bewaard moeten worden, ook allemaal in een fractie van een seconde beschikbaar moeten zijn.

Data Logging

Het verzamelen van gegevens uit een proces, meestal door met vaste intervaltijden een vast aantal kanalen te sampelen. Een vorm van Data Acquisition.
Data Loging: Verschillende registernamen.
Data Loging: Verschillende registernamen.

Data mart

Variant van een data warehouse. Is kleiner van omvang omdat een datamart uitsluitend gegevens bevat die beantwoorden aan de specieke behoeften van een bepaalde afdeling. Data marts worden gevoed door de gegevens van het data warehouse. Ze kunnen naar behoefte worden gemaakt en verwijderd; dit in tegenstelling tot het datawarehouse, dat een permanente opslagplaats is.

Data mining

Een methode waarmee binnen grote hoeveelheden gegevens (data warehouses) naar structuren en afhankelijkheden kan worden gezocht, met name naar verbanden. Zo kan men allerlei patronen ontdekken waarvan men het bestaan niet kon vermoeden.

Data ontginning

Het optimaal benutten van de eigen databestanden in een organisatie door het leggen van kruisverbanden en de toepassing van slimme analysemethoden.

Data placement

Het wegschrijven van gegevens op specifieke en logische plaatsen.

Data store

  • Gegevensopslagplaats
De data store dient om de opslag van gegevens voor te stellen. Binnen een Data Flow Diagram wordt dit weergegeven door middel van een rechthoek.

Data-aware listboxes en grids

Bepaalde controls worden data-aware genoemd als ze gekoppeld kunnen worden aan een database. Deze controls geven dan altijd de informatie weer van het hun toegewezen onderdeel van het huidige record in de database. Op deze manier kan heel eenvoudig een database-viewer geschreven worden. Ook kan eventueel gewijzigde informatie teruggeschreven worden.

Data-onafhankelijkheid

Het kunnen ontwikkelen van een conceptueel datamodel, los van de ontwikkeling van de toepassingen.

Databank

  • Gegevensbank
  • Database
Bestand waar (computer)gegevens op een gestructureerde manier bijeengebracht zijn, bijgehouden worden en makkelijk opvraagbaar zijn. Meestal bevat dit gegevensbestand zakelijke informatie, zoals adresgegevens. Nieuwe informatie kan eenvoudig worden toegevoegd. De data die uit de database kan worden gehaald, kan een bepaalde selectie zijn en op een bepaalde volgorde worden gesorteerd.

Database

  • Gegevensbank
Een opslagplaats van gegevens.

Database

  • Gegevensbestand
  • Databank
Een hoeveelheid gegevens die in één of meer tabellen bij elkaar staan. Deze gegevens zijn geordend in records. De records bestaan weer uit een aantal velden. Met behulp van software kan men deze gegevens bekijken, sorteren, aanpassen, toevoegen en verwijderen. Deze software wordt een DBMS genoemd: een DataBase Management Systeem. Indien in de database verwijzingen zitten naar andere databases, spreekt men van een relationele database.

Database administrator

Technische beheerder van de database.

Database Administrator

  • DBA
Een informatiesysteemspecialist die zich bezighoudt met het ontwikkelen, beheren en beveiligen van databases in een organisatie. Deze functionaris wordt ook wel databasebeheerder genoemd.

Database Beheerder

Een informatiesysteemspecialist die zich bezighoudt met het ontwikkelen, beheren en beveiligen van databases in een organisatie. Deze functionaris wordt ook wel Database Administrator (DBA) genoemd.

Database front end

Binnen de context van het internet: een interface die WWW-toepassingen integreert met complexe databaseprogramma's.

Database Management System

  • DBMS
Een softwarelaag tussen de fysieke database en de gebruiker. Het DBMS behandelt alle gebruikersverzoeken met betrekking tot de database, waaronder het bijhouden van de fysieke details over de plaats van bestanden en de bestandsformaten, beschrijvingen van de indexen, enzovoort. Bovendien kan een DBMS voldoen aan de eisen voor een centrale controle van de gegevensbeveiliging en gegevensintegriteit.

Database managementsoftware

Een verzameling programmatuur waarvan een van de functies is, het beschikbaar stellen van de inhoud van de database aan diverse gebrujikers met verschillende hulpmiddelen. Dit DBMS programma moet actief zijn op de computer om deze taak uit te voeren. Daartoe dient het DBMS de beschikking te krijgen over een deel van de CPU-tijd en een deel van het interne geheugen.

Database-constrains

  • Referential integrity
Dit betreft de intigriteit van de relaties tussen verschillende entiteiten, zoals de aard van de realtie in termen 1 op n, of m op n. Zo kan een artikel slechts tot een enkele artikelsoort behoren (1 op n), maar kunnen artikelen in verscheidene bestellingen voorkomen en per bestelling verscheidene artikleen (m op n). Naast dit kenmerk moet tevens gedefinieerd worden of en, zo ja, wanneer een relatie mag worden aangebracht of verbroken. Zo moet een bestelregel altijd een relatie hebben met een artikel en mag een artikel niet worden verwijderd indien er nog bestelregels staan. Daarentegen moeten alle betrokken offertes worden verwijderd indien een artikel uit het assortiment wordt gehaald.

Database-eigenaar

De gebruiker die een database oorspronkelijk heeft gemaakt. De eigenaar heeft toegang tot alle objecten in de database, maar kan deze bevoegdheid aan andere gebruikers overdragen. In SQL Server wordt de eigenaar aangeduid door 'dbo'.

Database-server

Een centrale computer in een netwerk die de erop opgeslagen database beschikbaar stelt aan gebruikers van het netwerk.

Databasemanipulatie

Hackerstaktiek voor het aanvallen van een website. Vrij in te vullen velden/formulieren kunnen worden gebruikt voor het injecteren van SQL-commando's. Daar de meeste webpagina's werken met een SQL-database (MySQL of SQL-server), zijn de SQL-commando's door de server te lezen en worden ze uitgevoerd. Hiermee kan de onderliggende database worden gelezen of zelfs worden gewijzigd.

Databaseprogramma

Programma waarmee databases (elektronische kaartenbakken) kunnen worden gemaakt en bewerkt. Een database is een gestructureerde verzameling gegevens, meestal ingedeeld in records en velden. Ook relaties leggen met records van andere databases behoort soms tot de mogelijkheden. Het bekendste databaseprogramma is Microsoft Access.

Databaseprogrammeertaal

Met een databaseprogrammeertaal kan een programma worden geschreven dat specifiek voor een bepaalde database werkt. Zo'n programma bevat specifieke instructies waarmee gegevens in een database bewerkt kunnen worden. De meeste databaseprogramma's, zoals Microsoft Access, dBASE, File Maker Pro enFoxPro, en hebben een eigen programmeertaal.

Databasestructuren

  1. Hiërarchische structuur.
    De records liggen vast in de database en kunnen alleen verwijzingen zijn naar een hoger gelegen record.
  2. Netwerkstructuur.
    Een record kan verwijzingen hebben naar twee hoger gelegen records.
  3. Relationele structuur.
    Bij deze vorm draait het om tabellen. In een database kan bijvoorbeeld sprake zijn van drie tabellen: één voor klantgegevens, één voor artikelgegevens en één voor ordergegevens.

Databasetaal

  • Vraagtaal
Als je gegevens aan een database wilt onttrekken (bijvoorbeeld selecteren of sorteren), kun je die opvragen met behulp van een databasetaal. Het databasesysteem moet die taal dan wel 'begrijpen'. De meest gebruikte taal om gegevens uit een database op te vragen is SQL, wat Structured Query Language betekent.

Datadictionary

Een soort catalogus van de database: een programma met bijbehorende database waarin definities en beschrijvingen zijn opgenomen van de structuur van een database, de gegevenselementen en andere kenmerken.

Dataprocessing

  • Gegevensverwerking
De techniek die wordt toegepast voor het verwerken van gegevens door een computer.

Datawarehouse

  • Gegevenspakhuis
Een centraal gegevensreservoir dat gegevens bevat die aan diverse databases ontleend zijn. Deze gegevens kunnen worden gebruikt om inzicht te krijgen in het reilen en zeilen van een organisatie, bijvoorbeeld in het klantgedrag.

Datawarehousing

Het beheren van uit verschillende bronnen afkomstige data en deze door middel van systematische opslag en combinatie van elementen verwerken tot bruikbare informatie.

Datawarehousing nut

Om in een organsiatie beslissingen te nemen is altijd informatie nodig. De kunst is om uit de grote hoeveelheid gegevens die je ter beschikking staan de relevante te selecteren. In de praktijk blijkt vaak dat dit lang niet zo efficiënt gebeurt als de mogelijkheden toelaten. Het proces van verwerken, analyseren en bezorgen van data zorgt vaak voor enorme vertragingen, als het al lukt om gegevens op een juiste manier samen te brengen binnen de beschikbare tijd. De hoofdoorzaak hiervan is het ontbreken van een systematiek waarbij het mogelijk is gegevens te integreren om tot bruikbare informatie te komen.
De basis voor het succesvol leiden van een bedrijf is dus het vinden van een technologie die het effectief nemen van juiste beslissingen op korte termijn bevordert. De kracht van data warehousing ligt in het bundelen van verschillende stromen gegevens en op deze manier losse data omzetten in waardevolle en bruikbare informatie.
Data warehousing heeft als voordelen :

  • de mogelijkheid 'trends' op de markt en binnen het bedrijf tijdig te herkennen;
  • de mogelijkheid tot het tijdig leveren van benodigde essentiële informatie;
  • de mogelijkheid informatie te gebruiken voor 'slimmere' marketing en het verbeteren van de doelgerichtheid.

DB-page

  • Area
Dit geeft in het interne schema een fysieke eenheid aan waar eigenschappen aan kunnen worden toegekend. Denk hierbij aan: grootte van de fysieke ruimte, groepering van tabellen die vaak tegelijk gebruikt worden, default-locking van fysieke ruimte, %-vulling om te anticiperen op uitbreiding, enzovoort. Deze logische pages of area's worden toegewezen aan fysieke pages of area's op een specifieke schijf.

DB2

Dit was IBM's tweede relationele DBMS dat werd ontwikkeld; het werd een enorm succes. Daarna bouwden andere fabrikanten ook relationele systemen en sommige daarvan implementeerden SQL als databasetaal. Op dit moment wordt DB2 nog steeds veel gebruikt bij grote bedrijven.

DBA

  • Data Base Administration
De DBA-functie heeft tot doel het ontwerpen en beheren van het interne schema. Uitgangspunten hiervoor zijn het ontwikkelde conceptuele datamodel, de gebruikerswensen met betrekking tot repsonsetijden en recovery, de eisen met betrekking tot beveiliging, etc. De beperkingen die gelden voor het gekozen DBMS, de programmeertaal en de hardware, dwingen tot het maken van keuzes voor de mate waarin tegemoet gekomen kan worden aan de diverse eisen die aan de fysieke implementatie gesteld worden. Het gebruik van de database houdt tevens in dat operationele taken inzake het (technisch) systeembeheer in de database-omgeving adequaat geregeld moeten zijn. De taken van een DBA-er zijn:
  • het opstellen van procedures voor database-beheer;
  • het ontwerpen van de fysieke gegevensstructuur (interne schema;
  • het beschikbaar stellen van gegevens aan de ontwikkelingsafdeling;
  • het testen van nieuwe versies van het DBMS;
  • het opstellen van regels voor het gebruik van de database en het bieden van faciliteiten ter voorkoming van concurrent updating;
  • het monitoren van het gebruik van de database;
  • het controleren op het naleven van de standaarden voor het gebruik van de Data Manipulatie Taal (DMT), vooral waar het statements als Lock en Commit betreft;
  • het opstellen van instructies voor backup en recovery van de database en database logfiles, ten behoeve van de productie-afdeling van het rekencentrum (operating);
  • het beheren van database utilities, consistency check, reorganize, load, unload;

dBASE

dBASE is de quasi databasestandaard in het PC-bereik. De door Borland verdreven zogenaamde Pseudo-RDBS onderscheidt zich door het gegevensformaat. dBASE is een geliefd uitwisselingsformaat voor gegevensbestanden. Er werd geen volledig relationele taal voor het opvragen geïntegreerd.

dBASE IV

In de jaren tachtig populair databaseprogramma van Ashton Tate Corporation, dat later is overgenomen door Borland. Het moest in de jaren '90 plaats maken voor Microsoft Access, dat mede vanwege de grafische gebruikersinterface een groeiende populariteit kende.

dBASE lll (Plus)

Databaseprogramma van Ashton Tate Corporation, voorloper van dBASE IV.

DBF

Extensie van een bestand dat gegevens van een database bevat, meestal gemaakt in dBASE III (Plus).

DBM

  • DataBase Manager
Meestal wordt hier het databaseprogramma mee bedoeld.

DBMS

  • Database Management System
  • Database managementsysteem
Het interface tussen het programma, het besturingssysteem en de fysieke data.

DBMS hoofdfuncties

De hoofdfuncties van een DBSM (Database Management System) zijn:
  • het vastleggen van de metadata
  • het op basis van de metadata genereren van een fysieke omgeving waarin de data opgeslagen kunnen worden
  • het bieden van een taal ter manipulatie (invoeren, wijzigen, verwijderen, opvragen) van de data
  • het bieden van faciliteiten om de data tegelijkertijd ter beschikking te stellen aan een heterogene groep gebruikers, terwijl de structuur van de database, zoals vastgelgegd in de betreffende schema's, gewaarborgd blijft (integriteit handhaven)
  • het bieden van faciliteiten op het gebied van afscherming van de data tegen ongeautoriseerde benadering
  • het bieden van faciliteiten op het gebied van backup en recovery van data
  • het bieden van functies ter organisatie en reorganisatie van de fysieke ruimte (database reogranize) in verband met het efficiënte gebruik daarvan
  • het bieden van mogelijkheden om te controleren of de database consistent is

DBS

Een DBMS vormt samen met de database zelf een DBS (databasesysteem).

DD/D

  • Data Dictionary/Directory System
Het totaal van (samenwerkende) data directionary en database managementsoftware.

DDL

  • Data Description Language
Methode voor het vastleggen van metadata binnen een DBMS (Database Management System). In deze taal worden de schema's voor een netwerk-DBMS gespecificeerd.

Deadlock

Het zetten van tijdelijke sloten op de gegevens ter voorkoming van concurrent updating.

Deadlock

  • Dodelijke omarming
  • Deadly embrace
Een deadlock is een situatie waarbij twee gebruikersprogramma's op het vrijgeven van gegevens staan te wachten door een lock, die door het andere programma is gezet. Zo wacht programma A op programma B en visa versa.

Default locking

Als de lock niet expliciet door een applicatie wordt gezet, vindt er toch vaak een bepaalde standaard-locking door het DBMS (database management system) plaats. Bijvoorbeeld per tabel, per rij of per fysiek block.

Delimited bestand

Een delimited bestand is een ASCII bestand dat is opgemaakt met veld- en tekstscheidingstekens.

Delimiter

  • Begrenzingsteken
Speciaal teken dat gebruikt wordt om verschillende gegevens te scheiden.

DIF

  • Data Interchange Format
Bestandstype voor gegevensuitwisseling (database of spreadsheet).

DML

  • Data Manipulation Language
Taal voor het manipuleren van een DBMS database, zoals invoeren, wijzigen, verwijderen en opvragen van data. Dit is de taal waarmee gegevens in een netwerk-DBMS kunnen worden benaderd.

DMS

  • Document Management System
DMS zorgt voor gestructureerde opslag van alle bestanden die in bewerking zijn. DMS wordt op grote schaal toegepast in organisaties.

DRDA

  • Distributed Relational Data Architecture
Structuur waarmee het mogelijk is relationele DBMS'en van verschillende leveranciers aan elkaar te koppelen.

DRDM

  • Distributed Relational Database Manager
Beheersysteem voor gedistribueerde relationele databanken.

Drie-schema-model

Het principe van het hanteren van het conceptueel datamodel, los van de afzonderlijke toepassingsgebieden en de daarvan onafhankelijke fysieke implementatie, heeft geleid tot het definiëren door het ANSI (American National Standards Institute) van het drie-schema-model dat de verschillende aspecten van de database beschrijft. Het zijn drie beschrijvingen, ieder naar verschillende gezichtspunten van dezelfde database, namelijk gezien vanuit het toepassingsgebied, of de gebruiker (extern schema), gezien als totaalmodel (conceptueel schema) en als technisch model (intern schema).
Drie-schema-model.
Drie-schema-model.

Dynamische constrains

Constrains die afhankelijk zijn van de manier waarop gegevens worden gemanipuleerd en anderszijds van de waarde op het moment van de mutatie.